در مقاله خواستگاری پر از عشق و حیا خواندیم که حضرت علی (ع) ضمن علاقه به انتخاب حضرت فاطمه (س) به همسری به علت نداشتن بضاعت مالی از دادن پیشنهاد اجتناب می ورزید ... در ادامه می خوانیم .
پیامبر(ص) در خانه ی ام سلمه بود. علی علیه السلام داخل منزل شد و سلام کرد و در گوشه ای نشست. از خجالت چهره اش سرخ شده بود. سرش را زیر انداخت و ساکت ماند. او نمی توانست تقاضای خود را بیان کند. پس از مدتی سکوت، پیامبر(ص) فرمود: یا علی! گویا برای خواسته ای نزد من آمده ای که از اظهار آن شرم داری؟
بدون خجالت حاجت خود را بخواه و مطمئن باش خواسته تو پذیرفت است. علی(ع) پاسخ داد: ای پیامبر خدا! پدر و مادرم فدایت باد. من در خانه ی تو بزرگ شدم، با مهر تو پروش یافتم، نیکوتر از پدر ومادرم در تربیتم کوشش نمودی، از فیض وجودت هدایت یافتم. ای پیامبر خدا! سوگند بخدا که تو اندوخته ی دنیا و آخرت من هستی.
اکنون هنگام آن رسیده که تشکیل خانواده دهم تا به وی انس گیرم. و پیش شما آمدم از دختر شما فاطمه خواستگاری کنم، آیا شما او را به عقد من درمی آورید؟! پیامبر(ص) از پیشنهاد علی(ع) شاد و خوشحال شد و به روی علی(ع) خندید و فرمود: صبر کن تا نظر فاطمه را جویا شوم. آنگاه نزد فاطمه رفت و فرمود: دخترم، علی بن ابی طالب به خواستگاری تو آمده، آیا اجازه می دهی تو را به عقدش در آورم؟
از پیامبر(ص) سئوال کردند: دخترمان را به چه کسی بدهیم؟! حضرت پاسخ دادند: «کسی که همتا و مانند او باشد»(6)
فاطمه(س) به خاطر شرم و حیا ساکت ماند، اما حرکتی که ناشی از نارضایتی باشد، از خود بروز نداد. رسول خدا(ص) از سکوت فاطمه رضایت او را دریافت و فرمود« الله اکبر سکوتها رضاها». رسول خدا(ص) با لبی خندان نزد علی(ع) آمد و فرمود: آیا چیزی برای ازدواج داری؟ علی(ع) پاسخ داد: ای رسول خدا، پدر و مادرم فدایت هیچ چیز از شما پوشیده نمانده، تمام ثروتم شمشیر و شتر و زرهی بیش نیست.
پیامبر(ص) فرمود: شتر و شمشیر برای کار جهاد مورد نیاز توست. همان زره را مهر قرار می دهم. علی(ع) زره را فروخت و بهای آن را که عبارت از 480 یا 500 درهم نقره بود. به عنوان مهریه در اختیار پیامبر(ص) گذاشت.
با دقت و توجه به داستان خواستگاری حضرت علی(ع) از حضرت فاطمه(ع)؛ و رفتار و کردار خانواده ی دختر در برخورد با خواستگاران، می توان درس های زیر را استخراج کرد؛ تا با الگوگیری اسلامی به آنها نزدیک تر شده و معضل ازدواج نسل جوان را با نسخه های «ثقلین» برطرف کنیم؛ و جامعه اسلامی را از مفاسد اجتماعی "تاخیر سن ازدواج" محفوظ بداریم.
1- برتری تقوا و دین از ثروت
وقتی بعضی از اصحاب پیامبر(ص) می خواستند با ثروت خود، از فاطمه خواستگاری کنند، پیامبر(ص) با شدت با آنها برخورد کرد که شاید برای بینندگان شدت برخورد حضرت تعجب آور بود. ملاک مهم و اولیه را برای دخترش تقوا و دین قرار داد و خودشان هم فرموده اند: «هرگاه کسی به خواستگاری نزد شما آمد که اخلاق و دین او را پسندیدید، اگر چنین نکنید، فتنه و فساد بزرگی در زمین رخ خواهد داد(5)».
2- «کفویت» مهمترین ملاک همسر
وقتی بعضی از اصحاب از فاطمه خواستگاری کردند حضرت پیامبر(ص) به علت عدم کفویت آنها پاسخ داد: «انتخاب همسر فاطمه(س) به عهده خداست»؛ اصحاب هم خودشان دانستند که کفو فاطمه(س) کسی جز علی(ع) نیست. لذا بسراغ او رفتند و او را به خواستگاری فاطمه(س) تشویق کردند.
از پیامبر(ص) سئوال کردند: دخترمان را به چه کسی بدهیم؟! حضرت پاسخ دادند: «کسی که همتا و مانند او باشد»(6). دقت شود حضرت(ص) همتای و مانند یکدیگر بودن را ملاک انتخاب همسر فرمودند؛ هر زنی با مردی که از نظر دین و اخلاق شبیه هم هستند شایسته است که ازدواج کنند. و بقول مثال مشهور «کبوتر با کبوتر باز با باز ...»
حضرت زهرا(س) از دارایی و ثروت علی(ع) نپرسیدند و نفرمودند که «علی(ع) چه می تواند برای من تهیه کند؟ و یا آنکه «چه باید برای من تهیه کند» بلکه در مقابل سرزنش زنان مدینه بخاطر ازدواج با علی(ع) فقیر، ایستادگی کردند.(7)
3- توقع و انتظارات در حد وسع خواستگار
پیامبر(ص) از علی علیه السلام پرسید «چه داری؟!» و انتظارات خود را از داماد در حد وسع او قرار داد؛ پیامبر(ص) نفرمودند: «حالا باید چه چیزهایی در حد شأن و نیاز دخترم فراهم کنی!»
حضرت زهرا(س) از دارایی و ثروت علی(ع) نپرسید و نفرمودند که «علی(ع) چه می تواند برای من تهیه کند؟ و یا آنکه «چه باید برای من تهیه کند» بلکه در مقابل سرزنش زنان مدینه بخاطر ازدواج با علی(ع) فقیر، ایستادگی کرد.(7)
پی نوشت ها:1- وسایل الشیعه جلد 14 صفحه 52.
2- وسایل الشیعه جلد 14 صفحه 39.
3- بحارالانوار جلد 43 صفحه 149.
تبیان - خانواده و زندگی
عباس خراسانی
